Agjerimi i Pejgamberit[sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]ne Ramazan

Falenderimi i qofte All-llahut…Bekimi dhe paqeja qofshin mbi Pejgamberin e Tij dhe mbi te gjthe ata qe e pasojne ate.
Po ju paraqesim agjerimin e Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] duke permendur farzet, rregullat, duate, vendimet e agjerimit dhe llojet e saj, veprat qe e prishin agjerimin dhe gjerat tjera. Lusim All-llahun xhel-le shanuhu qe t’u mundeson muslimaneve praktikimin e sunnetit te Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] ne cdo veper, qofte ajo e madhe ose e vogel.
Definicioni i agjerimit eshte: Agjerimi eshte adhurim ndaj All-llahut [subhanehu ve tea'la] duke lene ato vepra qe e prishin agjerimin nga mengjesi e deri ne perendim te diellit.
Agjerimi i Ramazanit: Agjerimi i Ramazanit eshte njera prej shtyllave te Islamit, sic thote Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]: “Islami ngritet mbi pese shtylla: Deshmia se s’ka te adhuruar pervec All-llahut dhe se Muhammedi eshte i derguar i Tij, falja e namazit, dhenia e zekatit, agjerimi i Ramazanit dhe shkuarja ne haxhxh”. (Transmeton Buhariu dhe Muslimi.)
Njerezit gjate agjerimit
-Agjerimi eshte farz per cdo musliman te mosherritur, te mencur, qe ka mundesi ta beje kete dhe nuk eshte udhetar.
-Kafiri nuk agjeron dhe nuk e ka detyre ta beje kaza agjerimin nese e pranon Islamin.
-I vogli, i cili nuk ka arritur kohen e mosheritjes, nuk e ka per detyre te agjeron, edhe pse eshte mire te urdherohet qe te agjeroje me qellim qe te mesohet.
-I semuri me semundje te papritur, i cili pret qe te sherohet, nese eshte per te agjeruar mund te mos agjeroje, te cilin e ben kaza pasi qe te sherohet.
-I cmenduri nuk duhet te agjeroje as te ushqeje tjeret (si shpagim) edhe pse eshte i madh. Gjithashtu edhe idioti (njeriu me zhvillim mendor shume te manget nga lindja), i cili nuk mund te dallon dhe plaku, i cili nuk mund te dallon.
-Ai qe nuk mund te agjeron nga ndonje shkak i perhershem, sic eshte pleqeria e rende edhe i semuri prej ndonje semundje qe nuk mund te sherohet, duhet te ushqeje per cdo dite nga nje te varfer.
-Gruaja shtatzene dhe gjidhenesja nese u vjen rende, mund te mos agjerojne nga shkaku i shtatzenesise dhe gjidhenies ose nese kane frike per foshnjen e tyre, mund te mos agjeroje dhe kete ta bejne kaza pasi qe te largohet frika.
-Ajo qe eshte ne menstruacion dhe ne periudhe te lehonise, nuk agjeron gjate menstruacionit dhe lehonise, kurse pasi qe te kalon kjo kohe e ben kaza.
-Ai qe detyrohet te prish agjerimin per te shpetuar ndokend nga mbytja ose djegia, me vone kete e ben kaza.
-Udhetari nese don agjeron, e nese don e prish agjerimin, e pastaj i bene kaza ditet ne te cilat nuk ka agjeruar, pa marre parasysh a eshte udhetimi i perkohshem ose i perhershem. Pra, agjerimi mund ta prish, pasiqe eshte jashte vendit te vet.
Rregullat e agjerimit
1- Nijeti:
ثshte farz te nijet para mengjesit ne agjerimin e Ramazanit, ngase Muhammedi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thote: “Ai qe nuk vendos agjerimin para mengjesit, nuk ka agjerimi”. (Hadithi eshte sahih, transmeton Ebu Davudi.)
Gjithashtu Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thote: “Ai qe nuk ben nijet per agjerim naten (dmth: para mengjesit), nuk ka agjerim”. (Hadithi eshte sahih, transmeton Nesaiu.) Vendi i nijetit eshte zemra, kurse te berit nijet me goje nuk transmetohet nga Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] e as nga ndonje sahabi.
2- Koha e agjerimit:
All-llahu [subhanehu ve teala] thote:
“Hani dhe pini derisa qarte te dallohet peri i bardhe nga peri i zi ne agim…” (El-Bekare: 187)
Ekzistojne dy lloj agimesh:
- Agimi i rrejshem: Ne kete kohe nuk lejohet falja e namazit te mengjesit (sabahut), ku agjeruesi nuk e nderpret ushqimin agjeruesi. Ky mengjes eshte kur te del nje drite e bardhe e gjate e ndricueshme dhe e ngritur si bishti i luanit.
- Agimi i vertete: Ne kete kohe ndalohet ngrenia per agjeruesin dhe fillon koha e namazit te sabahut. Kjo kohe eshte kur paraqitet drita e kuqe e perhapur cdokund mbi kodra e male.
Kurse, kur te drejtohet nata nga lindja e te shkon dita nga perendimi dhe te perendon dielli, atehere lejohet qe agjeruesi te beje iftare. Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thote: “Kur te drejtohet, te vjen nata nga kjo ane (lindja) e te shkon dita nga kjo ane (perendimi) dhe te perendon dielli, agjeruesi lejohet te ben iftar”. (Tra. Buhariu dhe Muslimi.) Dmth: pas perendimit te diellit edhe pse shihet drita e tij.
3- Syfyri (Suhuri):
Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thote: “Vija ndarese mes agjerimit tone dhe agjerimit te ehli kitabit eshte ngrenia e syfyrit”. (Tra. Muslimi)
Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thote: “Bereqeti eshte ne tre gjera: Ne xhemat (bashkesi), ne pacamure (pershesh) dhe ne syfyr”. (Hadithi eshte sahih, tra. Taberaniu ne “Mu’xhemul-kebir”.)
Syfyri eshte bereqet ngase eshte pasim i sunnetit te Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] dhe te mundeson qe me lehte ta kalosh agjerimin. Pastaj, syfyri eshte ushqim i bekuar, sic e ka emertuar Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] duke thene: “Nxitoni ne ushqimin e bekuar”. (Hadithi eshte sahih, tra. Ebu Davudi.)
Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thote: “Syfyri eshte ushqim i bereqetshem, prandaj mos e leni, se paku pini nje gllenke uje, ngase All-llahu dhe meleket bejne dua per ate qe ngrihet per te ngrene syfyr”. (Hadithi eshte sahih, tra. Ebu Davudi.)
Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thote: “Sa syfyr i mire per besimtarin eshte hurma”. (Hadithi eshte sahih, tra. Ebu Davudi.)
Prej sunnetit te Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] eshte vonimi i syfyrit deri ne mengjes.
4-Agjeruesi duhet lene:
a-Theniet e rrejshme. Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thote: “Kush nuk i len theniet e rrejshme dhe veprimin me to, All-llahu nuk ka nevoje qe ai ta len ushqimin dhe pijen”. (Tra. Buhariu)
b-Fjalet e kota dhe te jomoralshme. Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thote: “Agjerimi nuk eshte largim nga ngrenia dhe pija, por agjerim eshte largimi nga fjalet e kota dhe te jomoralshme, ashtu qe nese te shan dikush ose nuk sjellet mire ndaj teje, thuaj: une agjeroj, une agjeroj”. (Hadithi eshte sahih, tra. Iben Huzejmeja.)
5-Agjeruesit i lejohet:
- Te behet xhunub. Aisheja radijall-llahu anha tregon se “Pejgamberin [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] e takonte mengjesi duke qene xhunub, e kur ngritej lahej dhe vazhdonte agjerimin”. (Mutefekun alejhi)
- Te perdor misvakun. Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thote: “Sikur mos t’i vinte rende ummetit tim, do t’i urdheroja te perdorin misvakun ne cdo abdest”. (Mutefekun alejhi)
Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] ne kete hadith nuk vecoi agjeruesin prej te tjereve. Duke u nisur nga kjo, themi se perdorja e misvakut eshte sunnet edhe per agjeruesin para cdo abdestit dhe para cdo namazit, dhe ne cdo kohe, qofte para ose pas drekes.
- Shperlarja e gojes dhe hundes. Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] shperlante gojen dhe hunden edhe pse ishte duke agjeruar, mirepo i ka ndaluar agjeruesit ta teprojne gjate shperlarjes se gojes dhe hundes, duke thene: “…shperlaje mire hunden, pervecse nese je i agjerueshem”. (Hadithi eshte sahih, tra. Ebu Davudi.)
- Afrimi grave dhe puthja e tyre. Aisheja radijall-llah anha tregon se “Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] i puthte (grate e tija) duke qene i agjerueshem, mirepo e permbante veten”. (Mutefekun alejhi)
Mirepo, kete nuk ia preferojme te riut, ngase ndodh qe nuk mund ta permban veten e tij e te beje marredhenie me gruan e tij, gje e cila ia prish agjerimin, kurse i lejohet plakut, ngase “ai mund te permban veten e tij”. (Hadithi sahih, tra. Ahmedi.)
- Analiza e gjakut dhe marrja e injekcioeneve joushqyese. Pasiqe keto gjera as qe ushqejne e as qe kalojne neper fyt, nuk konsiderohen prej veprave qe e prishin agjerimin.
- Hixhameja. Ibni Abbasi radijall-llahu anhu thote: “Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] ka bere hixhame duke qene i agjerueshem”. (Buhariu) Ne kete hyn edhe nxjerrja e dhembit.
- Shijimi i ushqimit. Kjo veper nuk e prish agjerimin nese nuk hyn ne fyt. Kjo qe thame vlen edhe per pasten e dhembeve, ngase transmetohet nga Ibni Abbasi radijall-llahu anhu, i cili thote: “S’ka gje nese shijon uthullen ose ndonje gje tjeter, nese kjo nuk deperton ne fyt, kur je agjerueshem”. (Buhariu)
- Perdorimi i syrmeve dhe pikave qe hudhen ne sy. Keto gjera nuk e prishin agjerimin pa marre parasysh se a depertojne ne fyt ose jo, ngase Imam Buhariu [rahimehull-llah] thote: “Enesi iben Maliku, Hasan Basriu dhe Ibrahim Nehaiu i kane lejuar perdorimin e syrmes agjeruesit (agjerueses)”.
6- Iftari.
- Nxitimi i iftarit. Kjo veper eshte prej sunnetit te te Derguarit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] dhe eshte ne kundershtim me traditen e cifuteve dhe te krishtereve, te cilet presin derisa te dalin yjet. I Derguari [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thote: “Njerezit jane ne te mire perderisa e nxitojne iftarin”. (Mutefekun alejhi)
“Ummeti im do te mbesin ne sunnetin tim, perderisa nuk vonojne iftarin derisa te dalin yjet”. (Hadithi sahih, tra. Iben Hibbani.)
- Ngrenia e iftarit duhet te jete para faljes se akshamit. Enesi radijall-llahu anhu thote: Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] hante iftarin para se te falej”. (Hadithi eshte hasen, tra. Ebu Davudi.)
- Me cka eshte mire te fillohet iftari? Enesi [radijall-llahu anhu] thote: I Derguari bente iftar me hurma te fresketa, nese nuk kishte te fresketa, atehere me te thata, e nese nuk kishte hurma, atehere pinte uje”. (Hadithi eshte sahih, tra. Ebu Davudi.)
- ا’duhet thene para se te fillosh te hashe iftare? Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thote: “Agjeruesi ne kohe te iftarit posedon dua qe nuk refuzohet”. (Hadithi eshte sahih, tra. Iben Maxheja.)
Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] gjate iftarit thoshte:
“Shkoi etja, u lagen venet dhe mbeti shperblimi insha-all-llah”. (Hadithi eshte hasen, tra. Ebu Davudi.)
7- Veprat qe prishin agjerimin:
- Ngrenia dhe pirja me qellim. Agjerimi prihet pa marre parasysh nese ky ushqim eshte i dobishem ose eshte i demshem, sic eshte pirja e duhanit. Mirepo, nese e ben kete nga harresa, me gabim ose nga perdhunimi, atehere s’ka gje insha-all-llah. I Derguari [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thote: “Nese nje njeri nga harresa han dhe pin, le ta ploteson (vazhdon) agjerimin e tij, ngase ky eshte ushqimi me te cilin e ka ushqyer All-llahu dhe pije qe ia ka ofruar All-llahu”. (Mutefekun alejhi)
- Vjellja me qellim. Nese vjell me qellim, agjerimi prishet, e nese vjell pa qellim, atehere nuk prishet agjerimi. Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thote: “Ate qe e kape vjellja nuk duhet ta beje kaza, kurse ai qe vjell me qellim duhet ta beje kaza”. (Hadithi eshte sahih, tra. Ebu Davudi.)
- Maredheniet seksuale. Nese i ndodh nje gje e tille njeriut gjate Ramazanit, kjo ia prish agjerimin, mirepo nuk i lejohet te han dhe te pin gjate tere dites deri ne iftar, e pastaj kete duhet ta kompenzon dhe te shpaguan, duke liruar nje rob. Nese nuk ka rob, atehere duhet te agjeron dy muaj pa nderprere, e nese nuk ka mundesi ta beje as kete, atehere duhet te ushqen gjashtedhjete te varfer.
- Injeksionet e infuzionit. Keto injeksione e prishin agjerimin, ngase jane ushqim.
- Menstruacioni dhe lehonia. Gruas ia prishin agjerimin menstruacioni dhe lehonia. Kur t’i kalon kjo periudhe, duhet t’i kompenzoje ditet e kaluara.
- Injeksionet e gjakut. Nese agjeruesi ka gjakderdhje te madhe, e i jepet gjak per te zevendesuar gjakun e derdhur, kjo ia prish agjerimin.
8- Kompenzimi (Kazaja):
Ai qe ka prishur agjerimin me ndonje arsye eshte e pelqyeshme qe te nxiton t’i kompenzon keto dite. Nese nuk ka mundesi t’i agjeron panderprere, mund ti nderprese.
Te gjithe dijetaret jane te pelqimit se ai qe ka vdekur e i kane mbetur namaze pa falur, askush nuk duhet t’ia kompenzon. Gjithashtu edhe ai i cili vdes e nuk ka mundur te agjeron, askush nuk duhet te agjeron per te, por per cdo dite duhet te ushqen nga nje te varfer. Nese i vdekuri ka zotuar agjerim, atehere te afermit e tij duhet te agjerojne, ngase Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thote: “Ai qe vdes e ka zotuar agjerim, duhet te agjeron i afermi i tij”. (Mutefekun alejhi)
9- Lenia e namazit dhe agjerimi:
Ai qe agjeron, kurse e len namazin, duhet te dije se ka lene nje shtylle me te rendesishme se agjerimi. Agjerimi nuk ka mundesi t’i beje aq shume dobi nese ky njeri e le namazin, ngase namazi eshte shtylle e fese, ngase ai qe e le namazin, mund te del prej feje, kurse ai qe del prej feje, prej tij nuk pranohet asnje veper. Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thote: “Marreveshja qe eshte mes neve dhe atyre eshte namazi, ai qe e le ka bere kufer”. (Hadithi eshte sahih, tra. Ahmedi.)
10- Namazi i nates (teravija)
Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] nje kohe e ka falur namazin e taravise me xhemat, e pastaj e ka lene duke pasur frike se po i behet farz ky namaz ummetit te vet, e paataj nuk do te kene mundesi ta kryejne. Ky namaz falet tete rekate pa vitrin, sic transmeton Aisheja radijall-llahu anha e cila thote: “Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] as gjate Ramazanit, e as jashte Ramazanit nuk falte mbi njembedhjet rekate”. (Mutefekun alejhi) Kur e ka ngjallur Omeri radijall-llahu anhu kete sunnet ne hilafetin e tij, i ka tubuar njerezit ne njembedhjete rekate, qe te jete ne perputhje me sunnetin e Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]. (Shiko: “El-Muveta”, 1/115). Te gjitha transmetimet qe i kundershtohen kesaj jane te dobeta, dobesine e te cilave e kane treguar dijetaret e pranueshem te shkences se hadithit. Kete qe e bejne shumica e njerezve sot, nuk eshte prej sunnetit te Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], e as prej vepres se Omerit [radijall-llahu anhu]. Prandaj, muslimani obligohet te vepron sipas sunnetit te Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] edhe pse shumica e njerezve e kane lene pas dore kete sunnet. Pastaj, ky nxitim qe e shohim ne namazin e muslimaneve, qofte gjate leximit te Kur’anit, gjat rukuse, sexhdes, e tj ne shume raste e demton namazin, e ne disa raste edhe e prish namazin. Zoti na ndihmofte!
11- Sadakatul-fitri
Sadakatul-fitri eshte farz duke u bazuar ne hadithin qe e transmeton Iben Omeri [radijall-llahu anhu], i cili thote: “Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] e ka bere farz sadakatul-fitrin per njerezit ne Ramazan”. (Mutefekun alejhi)
Zekatul-fitri eshte vaxhib per cdo musliman, qofte i vogel ose i madh, burre ose grua, i lire ose rob.
Sasia e saj. Zekatul-fiter duhet dhene nje sa’ (kater grushta) ose gjysme sa’i (dy grushta) nga ajo qe me teper ushqehen njerezit ne ate vend, nese i tepron nga ushqimi mbi nje dite e nje nate.
Zekatul-fitri nxiret diten e Bajramit para se te falet namazi i Bajramit, mirepo mundet te jepet edhe para kesaj dite (nje ose dy dite), kurse nuk lejohet te vonohet pas namazit te bajramit.
Lusim All-llahun Fisnik, Zotin e Arshit te madh, qe kete veper ta beje te sinqerte per hire te Fytyres se tij te Ndershme dhe prej shkaqeve te hyrjes ne xhenetun-neim. Amin.mjalta2